بزرگداشت قرآنمسائلی که تحت عنوان بزرگداشت و حفظ احترام قرآن بیان می‌گردد شامل تذکراتی است که در رابطه با احترام ظاهری قرآن مطرح است. رعایت این مسائل موجب درک مقام و موقعیت قرآن می‌شود. به این جهت باید این موارد در ارتباط با قرآن مدنظر قرار گیرد. ۱ - نگهداری قرآن در جای مناسبیکی از مظاهر احترام قرآن این است که قرآن را به گونه‌ای نگهداری نمود که سبب هتک حرمت آن نشود. در این زمینه جا دارد موارد زیر رعایت شود: الف. جلد کردن قرآن، تا هنگام استفاده از آن کثیف نشود. ب. قرآن در جایی دور از دسترس بچه‌ها باشد تا خدای ناکرده وسیله بازی بچه‌ها نگردد، یا احیانا به وسیله آنان به این سو و آن سو پرتاب نشود. از این رو وقتی از قرآن استفاده نمی‌شود لازم است آن را در جای مناسب یا بلندی بگذارند. ج. جایی که قرآن را می‌گذارند از نظر شرافت و تمیزی مناسب باشد. د. روی قرآن، هیچ شیئی اعم از کتاب و... نگذارند. ۲ - مؤدب نشستن در حضور قرآندر برخی از محافل یا جلسات قرآنی دیده می‌شود که مؤدب نشستن در حضور قرآن مراعات نمی‌گردد. مثلا قرآن را روی زمین می‌گذارند و به آن نگاه می‌کنند. یا پای خود را در محضر قرآن دراز می‌کنند و یا با تسبیح و سر و صورت خود بازی می‌کنند و یا نحوه نشستن آنان به گونه‌ای است که موجب بی احترامی به ساحت مقدس قرآن است. در این راستا بهتر دیدیم عنان قلم را به دست عارف بالله و مفسر عالیقدر قرآن «مولی محسن فیض کاشانی» بسپاریم و از گفته‌های ایشان خوشه چینی کنیم: قاری قرآن بایستی در چهره خود، ادب مناسب را حفظ کند... هنگام تلاوت شایسته است، رو به قبله باشد و سر خود را پایین اندازد. چهار زانو بنشیند و به جایی تکیه نکند و نشستن او در چهره متکبران نباشد. اگر چه تنها نشسته باشد چنین پندارد که در برابر استاد خویش نشسته است. سنت بسیار خوبی که از قدیم الایام رعایت می‌شده، گذاشتن رحل زیر قرآن هاست که عمل بسیار خوبی است. کسانی که با تلاوت قرآن کریم سروکار دارند پسندیده است که در منازل خود نیز، از «رحل» استفاده کنند و با این کار به فرزندان خویش احترام گذاردن به قرآن را تعلیم دهند. ۳ - استقبال قبلهبهتر است هنگام قرائت قرآن انسان رو به قبله و خانه خدا بنشیند همانگونه که در نماز رو به قبله می‌ایستد. استقبال قبله هنگام قرائت قرآن، سبب تمرکز فکر انسان شده و تاثیر بیشتری در قاری قرآن می‌گذارد. اصولا انسان وقتی قرآن می‌خواند (نشسته یا ایستاده) به هر حال باید رو به یکی از جهات جغرافیایی داشته باشد. اما بهتر است رو به جهتی نماید که مقدس‌ترین مکان روی زمین است و خداوند به مسلمانان دستور داده است هنگام نماز و سایر عبادات رو به سوی آن (کعبه) نمایند. شاید رمز مساله این است؛ وقتی انسان رو به قبله است افکارش متمرکز و قلبش خاضع خداوند است. بنابراین استقبال قبله در تلاوت قرآن موجب تاثیر بیشتر آیات الهی در قلب و جان قاری می‌شود. ۴ - ترک نکردن قرائت قرآنیکی از چیزهایی که در خانه هر مسلمانی یافت می‌شود کتاب آسمانی قرآن است. این کتاب برنامه زندگی و هدایت انسانهاست. هر خانواده مسلمان برای استمداد از آن و تیمن و تبرک، حداقل یک قرآن در منزل نگهداری می‌کند. نگهداری قرآن در منازل فواید بسیاری دارد از جمله موجب دوری شیطان از خانه می‌گردد، ولی باید مراقب بود که از خواندن آن غفلت نشود. زیرا معطل گذاردن و نخواندن آن یک نوع بی احترامی به ساحت مقدس قرآن است. امام ششم (علیه‌السّلام) از حضرت امام محمد باقر (علیه‌السّلام) نقل می‌کند: «انه لیعجبنی ان یکون فی البیت مصحف یطرد الله عزوجل به الشیاطین». من خوش دارم در خانه قرآنی باشد که خدای عزوجل به وسیله آن شیطان‌ها را دو کند. در روایت دیگری امام صادق (علیه‌السّلام) می‌فرماید: سه چیز در دادگاه الهی از انسان شکایت می‌کند، یکی از آنها قرآن است: «... و مصحف معلق قد وقع علیه الغبار لا یقرا فیه». ... و قرآنی که بدون استفاده مانده غبار گرفته باشد و خوانده نشود. ۵ - موارد نامناسب تلاوتدر هفت مورد تلاوت قرآن منع شده است. امام علی (علیه‌السّلام) در روایتی فرموده است: «سبعه لا یقرؤون القرآن: الراکع و الساجد و فی الکنیف و فی الحمام و الجنب و النفساء و الحائض». هفت گروه نباید قرآن بخوانند: افراد در حال رکوع، و افراد در حال سجده، در دستشویی، حمام، در حال جنابت، نفاس و حیض. از این کلام امیرمؤمنان (علیه‌السّلام) فقهای بزرگوار شیعه چنین برداشت کرده‌اند که قرآن خواندن در این موارد کراهت دارد. در مورد شخص جنب، حائض و نفساء فتوا داده‌اند که خواندن بیشتر از هفت آیه از سوره‌هایی که سجده واجب ندارد، مکروه است ولی کمتر از آن مانعی ندارد. اما این سه دسته نمی‌توانند سوره‌هایی که سجده واجب دارد بخوانند. حتی اگر یک حرف از این چهار سوره را هم بخوانند حرام است. [۵]
طباطبائی یزدی، سیدکاظم، عروه الوثقی، ج۱، ص۲۰۴.
۶ - پانویس
۷ - منبعسایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «بزرگداشت قرآن». رده‌های این صفحه : مقالات اندیشه قم
|